-1 °С
Ҡар
Бөтә яңылыҡтар
ӘҘӘБИ БИТ
4 Сентябрь 2020, 13:10
“Ниндәй ҡөҙрәт, ниндәй тартыу көсө, әйтсе, ерем, һиндә йәшенгән?”
Ҡыйғылар ижады.
Рафаэль Сафин
ЫЛАСЫНТАШ*
Асылып та китә күңелдәрем,
Әйгенәмдең эсһәм һыуҙарын.
Әйгенәмдең күрһәм ҡайындарын,
Яҡтырып та китә уйҙарым.
Ҡайттым һиңә, ҡайттым, Ыласынташ.
Ҡоласым – таш, тимә. Ташыңды
мамыҡ түшәк итеп ятайымсы,
күкрәгеңә ҡуйып башымды.
Ыласынташ тарта, тиҙәр ине,
ямғыр яуһа беҙҙә йәшенләп.
Ниндәй ҡөҙрәт, ниндәй тартыу көсө,
әйтсе, ерем, һиндә йәшенгән?
Бар ул ерҙәр, бар ул... Булғаным бар
йәннәттер был тигән яҡтарҙа.
Йәннәттер был тигән яҡтарҙан да
һин түгелме тартып ҡайтарған?
Хыялландым малай саҡтарымда
бер ыласын булып осорға.
Бала саҡтың сая хыялдары
әйләнһәсе һәр саҡ ысынға.
Имгәтә шул бик күп хыялдарҙы,
ҡанаттарын тормош ҡырҡа ла.
Шөкөр ҡыла берәү яҙмышына,
турғай булып ҡына осһа ла.
Йәшнәмәһә миндә йәшендәрең,
эй, Ыласынташым, ташҡынам,
нишләр инем? Донъя ваҡлығынан
сыҡмаҫ ине, тимен, башҡынам.
Нишләр инем, тимен, бәлә-ҡаза
һуғылғанда килеп ҡапҡама,
күкрәгемдә һинең, туған ҡаям,
ыласының ҡанат ҡаҡмаһа?
Ҡайттым һиңә, ҡайттым, Ыласынташ.
Ҡоласым – таш, тимә. Ташыңды
мамыҡ түшәк итеп ятайымсы,
күкрәгеңә ҡуйып башымды.
Кем булһам да, мин бит – һинең балаң.
(Күреп торҙоң насар-яҡшымды.)
Яман аҙым, яманатым менән
ҡарайтмаһам ине ташыңды.
1973
*Ыласынташ – Әй буйындағы ҡая
ҠЫЙҒЫЛАР
(Шаян йыр)
Ҡыйып-ҡыйып ҡына һүҙҙе
һөйләй беҙҙең ҡыйғылар.
Йырҙарында – былбыл моңо,
телдәрендә – “ҡый” ғына.
Сәскә йыйҙым туғайҙарҙан,
һин килер тип йыйҙым ҡый.
Саҡырҙым ҡый, килмәнең ҡый,
йәндәремде ҡыйҙың ҡый.
Ҡыйғас-ҡыйғас ҡашлы була
беҙҙең Ҡыйғы ҡыҙҙары.
Беҙҙең ҡыйғыр егеттәргә
ҡыйғас ҡаштар тиң бары.
Ҡыйыр-ҡыймаҫ “һөйәм” тигәс,
ышандым да ҡуйҙым ҡый.
Саҡырҙым ҡый, килмәнең ҡый,
йәндәремде ҡыйҙың ҡый.
Беҙгә килһәң, кил йылмайып,
ҡымыҙ һуҙыр еңгәләр.
Йылмаймаһаң, кире бороп
ебәрә лә беләләр.
Һөйөр-һөймәҫ йөрөгәнеңде
әллә ҡайҙан тойҙом ҡый.
Саҡырҙым ҡый, килмәнең ҡый,
йәндәремде ҡыйҙың ҡый.
Ҡыйыш-мыйыш һөйләп тормай,
эшкә тиһәң, ҡыйғылар.
Эй ярһыу ҙа, яғымлы ла
ҡыйғыларҙа тойғолар!
Йөрәгемдең ярһыуҙарын
инде лә саҡ тыйҙым ҡый.
Саҡырҙым ҡый, килмәнең ҡый,
йәндәремде ҡыйҙың ҡый.
1974 й.
Хәниф Кәрим
КЕМДӘН НИМӘ ҠАЛА?
Ташсыларҙан йорттар ҡала, –
Болоттарға үрләй ҡала.
Батырҙарҙан ҙур дан ҡала,
Эшлекһеҙҙән тик саң ҡала.
Оҫталарҙан күпер ҡала,
Табиптарҙан ғүмер ҡала,
(Ҡара уйлы бәндә генә
Йөрәктәргә яра һала).
Төҙөүсенән юлдар ҡала,
Баҡсасынан гөлдәр ҡала,
Сәсәндәрҙән китап ҡала,
Ғәйбәтсенән тик тап ҡала.
КЕМ ЙӘШӘЙ БЕЛДЕ?
(“Әллә донъяла йәшәй белмәнең инде?..” – тигән берәүгә яуап)
Әллә ҡайсаҡ йәшәй белмәнемме? –
Артыҡ яндым, көйҙөм самаһыҙ.
Ошо ғәрәсәтле уттың көлө
Сәстәремә ҡуна сараһыҙ?
Ә һин йәшәй белдең… Үҙ бүлмәңдә
Кәрәк саҡта шәмең яндырҙың…
Ә мин йәшлегемде ут эсендә –
Һуғыш күкрәүендә ҡалдырҙым.
Һалдат булып ергә бер кем тыумай, –
Ут-дауылға ҡаршы атланым.
Һин саҡ йәшен күрһәң, үҙ тәҙрәңде
Ҡалын пәрҙә менән ҡапланың.
Һинме?.. Йәшәй белдең… һәр аҙымда
Үҙ файҙаңды дөрөҫ шәйләнең.
Ә мин, тәндән ҡаным аҡҡанда ла,
Кеше яраларын бәйләнем.
Тормош шулай атлар инеме ни,
Һин дә, мин дә йәшәй белмәгәс? –
Бер урындан саҡ ҡуҙғалыр ине
Тарих тигән ауыр тәгәрмәс.
ӘЙ БУЙҘАРЫ
Рәфҡәт Вәлиевкә
Төштәреңә керер инде:
Әй буйҙары гел муйыл…
Әй буйына бер
ҡайтмаһаң,
Һағынырһың һин быйыл.
Йәнде тартҡан шул
ерҙәргә,
Һай, ҡайтып китһәң
ине, –
Еләгенән, һыуҙарынан
Бер ауыҙ итһәң ине.
Бер күреүе бер ғүмер
бит, –
Туйғансы күрһәң ине,
Сәскә тулы болондарҙы
Бер гиҙеп үтһәң ине.
Ил батырын көтә күптән
Әй буйында һәр ауыл,
Нисек ҡаршы алыр һине
Йыланлы, Лаҡлы, Яуын…
Төштәреңә керер инде:
Әй буйҙары гел муйыл…
Әй буйына бер
ҡайтмаһаң,
Һағынырһың һин быйыл…
Риза Шәфи
ҺИҢӘ ҠАЙТАМ
Һағынам да, һиңә ҡабат-ҡабат
Әйләнәм дә ҡайтам, Уралым:
Моңло талың, һалҡын таштарыңа
Бала сағым ҡалған уралып.
Шаулы имән, гранит ҡаяларҙан
Ныҡлыҡ алып, таңда ҡуҙғалып,
Оло юлға сығып һуҡмағыңдан,
Илем иңләп күпме уҙманым!
Хәрби юлдар ҡайсаҡ арытһалар,
Ялан тәпәй тағын сабырға,
Сабый саҡта һалған һуҡмағым бар,
Әйләнәм дә ҡайтам шуларға.
Имән шауын тыңлап дауылдарҙа,
Күтәрелеп ташлы тауҙарға,
Мең һоҡланып ҡөҙрәт, моң йыям да,
Тағын сығам алыҫ юлдарға.
Ярай әле Әсәм кендек осон
Уралыма ныҡлап беркеткән…
Хеҙмәт йөкләп илем сыныҡтырған –
Халҡым өсөн танһыҡ ир иткән.
Радик Хәкимйән
ЙӘШӘЙ КЕШЕ ГЕЛ ЯНЫП
Тормош кесерткән ашатты,
Эсерҙе хәсрәт сәйен.
Ҡай арала һиҙҙермәйсә,
Үтеп тә бара йәйем.
Ҡара ерҙе ҡыштыр-ҡыштыр
Һары япраҡтар ҡоса.
Әллә инде минең ғүмер,
Йылдарым шулай оса?
Йәйҙең һуңғы япраҡтарын
Көҙгө елдәр өҙгөләй,
Никтер күҙҙәрем дымланған,
Әллә ямғыр һибәләй?!
…Һөйгән була, көйгән була,
Йәшәй кеше гел янып,
Шаулы мәңгелек донъянан,
Бер мыҫҡал ғүмер алып.
ТЫУҒАН ЯҠТАРҒА АШҠЫНАМ
Имәнтау киңлектәрендә
Нурланып таңдар ата,
Аҡ томанда, аҡ биләүҙә
Ауылым Ҡыйғы ята.
Ана Буҙат болондары,
Еләкленең ҡырҙары,
Оҙонтүбә өҫтәрендә
Яңғырай йәшлек йырҙары.
Алыҫтарҙан: “Һаумы?” – тиеп
Мәхмүттау ҡаршы ала,
Түбәндәрәк борғаланып
Әй менән Ыйыҡ аға.
Салауаттың, Пугачевтың
Эҙҙәре ҡалған бында.
Эшсән, тырыш халыҡ йәшәй
Минең тыуған яғымда.
Диңгеҙме ни – баҫыуҙарҙа
Сайҡалалар игендәр.
Таң уятамы ҡоштарҙы,
Таңдарҙымы килендәр?!
Тыуған яҡтарға ашҡынам,
Һағындырған ҡыйғылар.
Яҡташтар менән күрешһәм,
Онотола ҡайғылар.
Урмандарым ҡосағында
Йәшемде һөртә елдәр,
Ана бала саҡ шишмәһе,
Йәшлегем үткән ерҙәр.
Барыһы ла яҡын, изге,
Барыһы ла ҡәҙерле,
Төйәгемдең һәр биҙәге
Шағир иткән йәнемде.
Һағыштар өҙһә йөрәкте,
Бик йыш ҡайтам Ҡыйғыға,
Бында бит тула күңелем
Йырҙарға, моң-тойғоға.
Читайте нас:
© 2020-2024 Сайт издания "Беҙҙең Ҡыйғы"
Свидетельство о регистрации ПИ № ТУ 02-01392 от 12.08.2015г. Выдана Управлением Федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. Главный редактор Исмагилова С.Ф.
Телефон
8 (34748) 3-09-84
Электрон почта
Адресы
Республика Башкортостан, Кигинский район с. Верхние Киги, ул. Советская13
Реклама хеҙмәте
8(34748) 3-09-69
Ҡабул итеү бүлмәһе
8(34748) 3-07-05